اوکراین در دوراهی تاریخی: واگذاری خاک یا حفظ استقلال؟
پس از نشست اخیر رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا، دو سناریوی مختلف برای پایان جنگ کی‌یف و مسکو مطرح شده که هر یک می‌تواند پیامدهای متفاوتی برای امنیت، حاکمیت و آینده سیاسی اوکراین داشته باشد.
شهدای ایران:به نقل از فارس، اوکراین حالا بر سر دو راهی پایان‌دادن به جنگ یا گذشتن از بخش‌هایی از خاک شرقی خود قرار گرفته است. ادامه نبرد باتوجه به کمبود نیروهای نظامی اوکراین و آسیب‌دیدگی تأسیسات انرژی این کشور چندان به نفع کی‌یف نیست.
از سوی دیگر، برتری نظامی روسیه باعث پیشروی‌های سریع این کشور شده و هم‌اکنون حدود یک‌پنجم خاک اوکراین، یعنی تقریباً ۲۰ درصد، تحت کنترل نیروهای روسیه قرار گرفته است.علاوه بر این، روسیه همچنان در حال حمله به نقاط مختلف اوکراین است. این کشور توانسته بخش اعظم منطقه دونتسک (حدود ۷۰ درصد) را تحت کنترل خود درآورد و حتی با پذیرش آتش‌بس حین انجام مذاکرات مخالفت کرده است.هنوز جزئیات رسمی جلسه روز جمعه ۲۴ مردادماه بین دونالد ترامپ و همتای روسی او، ولادیمیر پوتین، منتشر نشده است اما رسانه‌ها به نقل از منابع آگاه گزارش داده‌اند که روسیه خواستار کنترل کامل دونتسک است. (جزئیات بیشتر)در مقابل، روسیه حاضر شده است به پیشروی‌های خود در خرسون و زاپوروژیا خاتمه دهد. این درخواست در شرایطی مطرح شده که دونتسک از لحاظ پشتیبانی نظامی و اهمیت امنیتی برای اوکراین حیاتی است.به نظر می‌رسد ترامپ نیز با این الحاق اراضی اوکراین به روسیه موافقت کرده و به اوکراین وعده تضمین‌های امنیتی لازم را داده است. اوکراین اکنون با دو سناریو برای پایان جنگ مواجه است.
سناریوی اول: واگذاری خاک ضمن حفظ حاکمیت
در این سناریو، اوکراین ممکن است بخش‌هایی از خاک خود را به روسیه واگذار کند، اما همچنان به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت باقی خواهد ماند.تحلیلگران معتقدند که اوکراین به‌تدریج پذیرفته است که توان بازپس‌گیری کامل مرزهای خود را ندارد. ولودیمیر زلنسکی طی تماس‌های ویدئویی با ترامپ و رهبران اروپایی آمادگی خود را برای مذاکره درباره برخی مناطق پس از توقف جنگ اعلام کرده است.غرب و کشورهای اروپایی تأکید دارند که هرگز به‌رسمیت‌شناختن رسمی مناطق تحت کنترل روسیه تن نخواهند داد، اما حاضرند واقعیت کنترل این مناطق را توسط روسیه را بپذیرند. کارشناسان معتقدند محدود کردن روسیه به مناطقی که هم‌اکنون در کنترل دارد، بهترین سناریو برای کی‌یف و حامیان اروپایی آن است.در این شرایط، ترکیبی از نیروهای نظامی اوکراین و حمایت امنیتی غربی‌ها به‌ویژه کشورهای اروپایی، می‌تواند امنیت مناطق باقی‌مانده اوکراین را تضمین کند. برخی تحلیلگران این وضعیت را شبیه پایان جنگ کره در سال ۱۹۵۳ می‌دانند؛ شبه‌جزیره تقسیم شد، اما کره جنوبی تحت حمایت آمریکا باقی ماند. به اعتقاد برخی تحلیلگران، اگر چنین سناریویی محقق شود، نتیجه برای روسیه چندان خوشایند نخواهد بود، زیرا تنها ۲۰ درصد از خاک اوکراین را در اختیار خواهد داشت و بخش اصلی خاک اوکراین تحت حفاظت نیروهای غربی باقی می‌ماند.
سناریوی دوم: از دست رفتن حاکمیت اوکراین
کارشناسان سناریوی دیگری را نیز پیش‌بینی کرده‌اند که از سناریوی پیشین برای اوکراین خطرناک‌تر است. این سناریو شامل کاهش حاکمیت واقعی اوکراین است. روسیه از زمان آغاز حملات خود در سال ۲۰۲۲ خواستار محدود کردن اندازه نیروهای مسلح اوکراین، کاهش تسلیحات و حتی تغییراتی در نظام سیاسی، از جمله قانون اساسی، رهبری و سیاست‌های ملی این کشور بوده است.در صورت تحقق این سناریو، اوکراین ممکن است به کشوری تحت نفوذ روسیه تبدیل شود و مجبور شود در سیاست داخلی و خارجی خود با خواسته‌های مسکو هماهنگ شود.به گزارش وال‌استریت ژورنال، هدف اصلی روسیه در این حالت فرسودگی ارتش اوکراین و کاهش اراده مردم برای مقاومت است. با وجود پیشروی روسیه، تمرکز اصلی این کشور روی کاهش توان دفاعی و فرسودگی نیروهای اوکراینی است. وال‌استریت ژورنال تأکید کرده که این سناریو می‌تواند به معنای محدود شدن مسیر دموکراسی‌سازی و پیوستن به اروپا برای اوکراین باشد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که با وجود فشارهای اقتصادی و نظامی، پایان جنگ هنوز نامعلوم است و موفقیت هر سناریو به توانایی اوکراین در مدیریت منابع و حمایت مداوم غرب بستگی دارد.
بدین ترتیب، آینده اوکراین در دو مسیر مشخص خلاصه می‌شود: این کشور یا باید حاکمیت نسبی خود را حفظ کرده و بخشی از خاک خود را واگذار کند، یا به کشوری تحت نفوذ روسیه تبدیل شود.اخبار منتشر شده از روند مذاکرات نشان می‌دهد که روسیه مخالفتی با ارائه تضمین‌های امنیتی غربیان برای کی‌یف ندارد و بیشتر بر الحاق اراضی اوکراین متمرکز شده است.با توجه به روند مذاکرات، احتمال تحقق سناریوی اول بیشتر است. بااین‌حال، رئیس‌جمهور اوکراین ولودیمیر زلنسکی با واگذاری منطقه دونباس مخالفت کرده است، زیرا معتقد است که الحاق این منطقه به روسیه، خط دفاعی اوکراین را تضعیف کرده و امکان حملات بعدی را برای روسیه فراهم می‌کند. با وجود مخالفت‌های زلنسکی، کارشناسان معتقدند که این مقام اوکراینی ممکن است تحت فشار ترامپ مجبور به عقب‌نشینی شود.قرار است رؤسای جمهور آمریکا و اوکراین و سران اروپایی روز دوشنبه در واشنگتن دیدار کنند تا بر سر شروط روسیه به توافق برسند. نتیجه این جلسه تا حد زیادی روند مذاکرات آینده را مشخص خواهد کرد.
